شمسیه علیزاده اول‌نمره عمومی کانکور امسال شد. اول‌نمره‌گی شمیسه واکنش‌های زیادی را به‌ویژه در رسانه‌های اجتماعی برانگیخت. واکنش‌ها اکثرا مثبت بود. از اول‌نمره شدن شمسیه استقبال گسترده‌ای صورت گرفت. زیرا شمسیه درحالی اول‌نمره عمومی در کانکور میشود که بحث صلح با طالبان جریان دارد.
طالبان در دوره‌ی امارت خویش مخالف آموزش دختران و شغل زنان بود. در دوره‌ی امارت طالبان دختران از آموزش ممنوع شده بودند. زنان خانه‌نشین شده بودند. اول‌نمره‌گی شمسیه در کانکور یک پیام واضح به طالبان و مخالفان زنان در افغانستان داشت؛ این‌که تفاوتی در توانایی زنان و مردان وجود ندارد. زن و مرد انسان استند، از ظرفیت بشری برابر برخوردار استند. هر فرد که بیشتر تلاش کرد، می‌تواند بیشتر از توانایی خود استفاده کند و به موفقیت‌های بیشتر در زندگی دست یابد.
بنابراین بهتر است موفقیت شمسیه را به قوم، زبان و... ربط ندهیم؛ زیرا هر انسانی فرزند کوشش و تلاش خود است. مهم نیست پدر و مادر افراد کیستند و پدر و مادر افراد چه موقفی دارند؛ مهم این است‌که افراد چگونه تلاش می‌کنند. شمسیه از خانواده‌ی فقیر افغانستان است. خانوده شمسیه در کابل زندگی می‌کند. پدرش کارگر معدن ذغال سنگ در سمنگان است. اگر بحث واسطه، موقف اجتماعی و... می‌بود، هرگز اول نمره‌گی عمومی به شمسیه نمی‌رسید. زیرا اول‌نمره‌گی عمومی کانکور از پسران و دختران رهبران، وزیران، جنرالان و... زیاد نمی‌شد.
مهم در یک کشور تامین اصل شفافیت و رقابت است. اگر شفافیت برای رقابت تامین نباشد، طبعا افراد زحمت‌کش و پر تلاش در رقابت‌های عمومی و کانکور به حق خود نمی‌رسند. درصورتی‌که شفافیت برای رقابت تامین باشد، افراد زحمت‌کش به حق خود می‌رسند. بنابراین بهتر این است از اصل شفافیت در هر عرصه‌ای حمایت کنیم تا افراد زحمت بکشند و با اتکا به زحمت خویش وارد رقابت شوند. اگر شفافیت تامین نباشد، افراد برای رقابت زحمت نمی‌کشند؛ زیرا به عوامل فسادبرانگیز برای برنده شدن تکیه می‌کنند و از واسطه و... استفاده می‌کنند تا خود را برنده جا بزنند. استفاده از عوامل فساد برانگیز و واسطه در افغانستان در بسا عرصه‌ها معمول و قابل استفاده است.
اول‌نمره‌ی شدن شمسیه تنها به بحث صلح با طالبان ارتباط نمی‌گیرد، به این سهمیهبندی کانکور نیز ارتباط می‌گیرد. اکثری از فعال مدنی، فرهنگی و متخصصان تحصیلات عالی به این نظر استند که سهمیهبندی دانش و تحصیل درست نیست. اصولا برای اشتراک در کانکور باید به همه فرصت داده شود که باهم رقابت کنند. دولت برای همه فرصت عمومی و برابر را فراهم کند تا افراد به آموزش عمومی دسترسی داشته باشند. افراد بدون سهمیهبندی باهم رقابت کنند. اما دولت دانش و دسترسی به چند رشته‌ی علمی را سهمیهبندی کرده است. این سهمیهبندی بنابه اصل رقابت عمومی و دسترسی عمومی به دانش و رشته‌های تحصیلی قابل انتقاد است.
تعدادی به این نظر استند که حکومت در سهمیهبندی دانش و رشته‌های تحصیلی پیش‌فرض قومی و سمتی دارد. زیرا حکومت در این سال‌ها متوجه شده است افراد یک قوم بیشتر وارد دانشگاه‌ها می‌شوند. برای این‌که حکومت توانسته باشد از ورود افراد یک قوم به دانشگاه‌ها جلوگیری کند، دانش و رشته‌های تحصیلی را سهمیهبندی کرده است. مشخصا در این سال‌ها دختران و پسران هزاره بیشتر وارد دانشگاه‌ها می‌شدند. زیرا دختران و پسران هزاره به این برداشت رسیده‌اند که غیر از کوشش برای تحصیل چاره‌ای دیگر ندارند. بنابراین می‌کوشند که درس بخوانند و آماده‌گی بگیرند تا در رقابت عمومی کانکور نمره بیاورند.
این کوشش و آماده‌گی دختران و پسران هزاره باعث شده است‌که در این چند سال حضور پر رنگ در دانشگاه‌های کشور داشته باشند. گفته میشود حضور پر رنگ دختران و پسران هزاره موجب نگرانی در رده‌هایی از مقامات حکومتی شده بوده است‌که بنابه این نگرانی، سهمیهبندی دانش و رشته‌های تحصیلی از طرف حکومت طراحی و مهندسی شده است. با وصف این سمهیه‌بندی، بار دیگر یک دختر هزاره توانست نمرهاول عمومی در کانکور شود. این نمرهاول شدن شمیسه به‌نوعی منطق سهمیهبندی و مهندسی سهمیهبندی دانش و رشته‌های تحصیلی توسط حکومت را دچار چالش می‌کند. به این معنا که حکومت هرچه رقابت برای دسترسی به دانش و رشته‌های تحصیلی را سهمیهبندی کند، باز هم زحمت و تلاش فردی می‌تواند می‌تواند از سد و دیوار سهمیهبندی عبور کند، طوری‌که شمسیه با کوشش خود توانست از سد و دیوار سهمیهبندی حکومت عبور کند.
بنابراین بهتر این است حکومت دسترسی به دانش و رشته‌های تحصیلی را با سهمیهبندی مهندسی و طراحی نکند. حکومت شفافیت را تامین کند، بگذارد دختران و پسران کشور با اتکا به تلاش و کوشش فردی خود در رقابت عمومی اشتراک کنند و طبق اصل رقابت عمومی به دانش و رشته‌های تحصیلی دسترسی پیدا کنند. درصورتی‌که دانش و رشته‌های تحصیلی سهمیهبندی شود و این سهمیهبندی دوام پیدا کند، اصل عمومی بودن رقابت در کانکور نقض میشود. اگر بخواهیم اصل شفافیت و رقابت نقض نشود، باید سهمیهبندی دانش و رشته‌های تحصیلی برداشته شود. اگرچه این سهمیه‌بندی‌ها جلو تلاش فردی افراد را نمی‌تواند بگیرد اما در عرصه‌ی عمومی سهمیهبندی دانش و رشته‌های تحصیلی درست نیست.
همه، تلاش فردی و رقابت سالم را به‌عنوان یک فرایند اجتماعی و بشری باید ارج بگذاریم و بکوشیم که به اساس تلاش فردی خویش به موفقیت دست یابیم. در این بیت اشاره‌ی خوبی شده است: «فرزند هنر باش نه فرزند پدر/ فرزند هنر زنده کند نام پدر». منظور از هنر در این بیت دانش و تحصیل است. در این بیت تاکید شده است‌که برای فراگیری دانش بکوشید؛ زیرا با فراگیری دانش است‌که می‌توانید به موفقیت برسید و نام پدر تان را نیز زنده کنید. اگر دل به نام و نشان پدر بسته کنید؛ برای فراگیری علم و دانش تلاش نکنید، خود تان به جایی نمی‌رسید، نام و نشان پدر تان نیز به شما کمکی نمی‌تواند، نام و نشان پدر تان نیز فراموش میشود. اگر تلاش و پشت‌کار فردی برای فراگیری علم و دانش داشته باشید، در صورتی‌که پدر تان نام و نشان نیز نداشته باشد، تلاش فردی شما موجب نام و نشان پدر تان میشود. شمسیه اول‌نمره‌گی عمومی کانکور را به سادگی به دست نیاورده است. به گفته‌ی خودش در مدت یک سال در هر ۲۴ ساعت ۲۰ ساعت کار کرده است.
منبع: خامه پرس
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/20509
تگ ها:
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
